ทำขนม ผจญภัย และเล่นไพ่ สูตรสมดุลชีวิต
– พญ. สุจิตรา พงษ์พัฒนพันธุ์ –
ทำขนม ผจญภัยและเรียนรู้สิ่งใหม่ๆในชีวิตทุกวันคือ สูตรสมดุลชีวิตของ พญ. สุจิตรา พงษ์พัฒนพันธุ์ สูตินรีแพทย์ที่มีความสุขและสุขกับการแบ่งปันความสุขให้คนรอบตัว
เริ่มต้นเส้นทางหมอสูติ
เรื่องราวของเธอเริ่มต้นจากความฝันในวัยเด็กที่อยากเป็นดีไซเนอร์ แต่ด้วยความคาดหวังของครอบครัว พญ. สุจิตราจึงเดินทางไปสู่เส้นทางการเป็นแพทย์ และไม่ใช่แค่แพทย์ธรรมดา แต่เป็นแพทย์ที่มีความสามารถพิเศษในการวินิจฉัยโรคจากประวัติการตรวจร่างกาย และมีความถนัดในการท่องจำ ซึ่งเป็นทักษะที่สำคัญในการเป็นอายุรแพทย์
แต่ชีวิตมีหลายเส้นทาง และบางครั้งเส้นทางที่เราไม่คาดคิดก็อาจนำพาเราไปสู่ความสุขที่แท้จริง สำหรับ พญ. สุจิตรา นั่นคือการเป็นสูตินรีแพทย์ ที่ได้ช่วยให้ชีวิตใหม่เกิดขึ้น และได้เห็นความสุขบนใบหน้าของคนไข้และครอบครัวของพวกเขาเมื่อเขาพบสมาชิกใหม่ในครอบครัวด้วยรอยยิ้มทั้งน้ำตา
จบจากโรงเรียนแพทย์ หมอสุจิตราได้ไปใช้ทุนที่โรงพยาบาลในจังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งในสมัย 40 ปีก่อน ถนนยังเป็นทางลูกรัง ชาวบ้านยังใช้ส้วมหลุม มีอนามัยอำเภอและตำบลเป็นที่ตรวจรักษาเบื้องต้น ถ้าจะรักษาที่โรงพยาบาลจังหวัดหรืออำเภอต้องนั่งรถไกลถึง 2 ชั่วโมงเพื่อรับยา การเป็นแพทย์ใช้ทุนต่างจังหวัดทำให้เห็นปัญหาสุขภาพ ความยากลำบากในการเข้าถึงการรักษาอย่างทันท่วงที และได้ใช้ชีวิตในแบบที่ไม่เคยได้ทำที่กรุงเทพ เช่น การออกหน่วยเคลื่อนที่การแจกจ่ายยา การฉายหนังกลางแปลงเพื่อเรียกชาวบ้านมาสอนสุขอนามัย และเรียนรู้การบริหารจัดการเกี่ยวกับเวชภัณฑ์และครุภัณฑ์ของโรงพยาบาล ซึ่งไม่มีสอนในโรงเรียนแพทย์
“เวลาคนไข้มีปัญหาซับซ้อนก็ปรึกษาแพทย์รุ่นพี่ หรืออ่านตำราทำหัตถการต่าง ๆ เพราะจะส่งคนไข้มาในตัวจังหวัดก็คงไม่ทัน เช่น พยาบาลเวรรายงานคนไข้คลอดท่าก้น หรือพยาบาลทำคลอดแล้วเด็กติดไหล่รีบมาช่วยหน่อย ก็ต้องวิ่งมาช่วยพร้อมตำรา”
บ้านพักแพทย์ในระดับอำเภอก็จะมีสัตว์เลื้อยคลาน อย่างงู ตุ๊กแก เข้ามาเยี่ยม ทำให้คุณหมอเลือกผันชีวิตอีกครั้ง ย้ายมาเรียนเฉพาะทางด้านสูตินรีเวชที่กรุงเทพฯ และกลับไปใช้ทุนอีกครั้งในตัวจังหวัดอุบลราชธานี เพื่อหาประสบการณ์การผ่าตัดที่ยากขึ้นอย่างโรคมะเร็ง ภาวะแทรกซ้อน โรคที่ซับซ้อนในการรักษามากขึ้น
เมื่อเวลาผ่านไป สะสมประสบการณ์การรักษามากขึ้น และบุตรโตขึ้น จึงย้ายที่ทำงานมาใกล้กรุงเทพมากขึ้น เพื่อสะดวกกับบุตรทั้งสองในการเตรียมสอบเข้ามหาวิทยาลัย จึงทำให้คุณหมอได้มาเริ่มงานกับโรงพยาบาล BNH ตั้งแต่ตอนนั้น จนถึงวันนี้ก็ร่วม 20 ปีแล้ว ที่หมอสุจิตราประทับใจในวัฒนธรรมองค์กร และความสัมพันธ์ของหมอในโรงพยาบาลขนาดกลางที่มีจำนวนไม่เยอะมาก แต่ใกล้ชิดสนิทสนมกันแนบแน่นเหมือนพี่น้อง จนง่ายต่อการคุยแลกเปลี่ยนในทุกเรื่อง รวมถึงการส่งต่อปรึกษาเคสคนไข้
งานคือการสานฝันคนเป็นแม่
ในยุคสมัยที่หมอสุจิตราเรียนต่อเฉพาะทาง สูตินรีแพทย์ยังไม่มีการเรียนต่อสาขาย่อย คุณหมอจึงต้องดูแลคนไข้ที่มีอาการทางสูตินรีเวชทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นการทำคลอด ไปจนถึงมะเร็งในระบบสืบพันธุ์ และหนึ่งในเคสที่ทำให้คุณหมอประทับใจและทึ่งกับความเป็นแม่มากที่สุด คือเคสคนไข้สตรีมีครรภ์ที่เป็นมะเร็ง
เมื่อนานมาแล้ว มีคุณแม่ชาวต่างชาติท่านหนึ่งซึ่งย้ายการฝากครรภ์มาจากต่างโรงพยาบาลเพราะมีอาการปวดหลังระหว่างตั้งครรภ์และไม่หายปวดแม้ให้ยารักษาตามอาการแล้ว ตรวจสอบประวัติก็พบว่าเธอเพิ่งหายจากมะเร็งเต้านมได้ 3 ปี แต่ยังอยากมีลูก
“หมอขอคุยกับหมอกระดูก ก่อนนะว่าจะวินิจฉัยยังไงเพราะไม่สามารถเอกซเรย์หาสาเหตุการปวดหลังได้ มะเร็งลามมาที่กระดูกหรือเปล่า？ และจะรักษาด้วยวิธีไหนดีที่สุด หมอไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญทั้งทางมะเร็งเต้านมและกระดูก แต่จะช่วยประสานงานทุกแผนกให้ “
เมื่อหมอสุจิตรากล่าวจบ คุณแม่ชาวต่างชาติก็รีบจับมือหมอพร้อมขอบคุณล่วงหน้า
เคสนี้ คุณหมอจึงรีบโทรติดต่อหมอเจ้าของไข้ที่รักษามะเร็งเต้านม แจ้งความกังวลที่เธอกลัวว่าเนื้อร้ายจะลามมาที่กระดูก และทำ MRI เพื่อยืนยันการวินิจฉัย เนื่องจากคนไข้มีอายุครรภ์เพียง 26 สัปดาห์ การเอาเด็กออกมาเลี้ยงที่ตู้อบโดยปลอดภัยนั้น ทีมหมอเด็กอาจทำได้ยากในเวลาขณะนั้น คนไข้จึงยังไม่ได้รับอนุญาตให้ผ่าตัดคลอด และต้องรอฉีดยากระตุ้นปอดเด็กก่อนในอีก 2-3 สัปดาห์ เพื่อให้ร่างกายเด็กโตขึ้นเพียงพอ และการดูแลเด็กคลอดก่อนกำหนดที่มีอายุหลายสัปดาห์ ก็จะทำให้เด็กมีโอกาสรอดชีวิตมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ทีมแพทย์เห็นว่าผู้ป่วยปวดหลังมากจนถึงขั้นต้องทานยาและฉีดยาบรรเทาความเจ็บปวด จึงแนะนำให้ยุติการตั้งครรภ์ทันที เพื่อรีบรับยาเคมีบำบัดและการฉายแสง แต่คนไข้ก็ไม่ยอมให้หมอนำทารกในครรภ์ออกมา
ทุกวันที่หมอสุจิตราไปเยี่ยมคนไข้ เธอจะเห็นสีหน้าแสดงความเจ็บปวด จนเมื่ออายุครรภ์ครบ 29 สัปดาห์ คุณหมอจึงผ่าตัดทำคลอดทารก ซึ่งมีน้ำหนักแรกเกิดเพียง 800 กรัม ต้องอยู่ห้องไอซียูเด็กในช่วงแรก แต่ก็ย้ายมาอยู่ห้องทารกแรกเกิดได้ในเวลาต่อมา และสามารถกลับบ้านได้พร้อมมารดาในอีก 2 เดือนต่อมา
“ขณะแม่รักษาตัวอยู่ห้องไอซียู หมอต้องถ่ายวิดีโอให้เขาดูว่าลูกแข็งแรงดี เพื่อสร้างกำลังใจให้เขาสู้ต่อไป จะได้กลับไปเลี้ยงลูก”
หลังกลับจากโรงพยาบาล และกลับไปรักษาและพักฟื้นต่อที่ประเทศ คุณแม่รายนี้ก็ส่งรูปลูกและสามีมาให้ดู คุณหมอเห็นแววตาและสีหน้าที่มีความสุขมาก เธอมีชีวิตต่อมาได้อีก 3 ปี
หมอสุจิตรายึดหลักการดูแลคนไข้ว่าต้องปฏิบัติกับคนไข้ประหนึ่งญาติมิตร คุณหมอจะอธิบายข้อดีข้อเสียของทุกทางเลือกในการรักษาโดยละเอียด และให้คนไข้เป็นผู้ตัดสินใจเอง รวมถึงการมอบการรักษาครบถ้วนรอบด้าน ที่ใส่ใจไปถึงจิตใจของคนไข้ รวมถึงสัญญาณของอาการผิดปกติอื่นที่ปรากฏแม้จะอยู่นอกเหนือจากส่วนงานนรีเวชของคุณหมอ ตามแนวทาง Complete Care ที่โรงพยาบาล BNH ให้ความสำคัญ
ประสบการณ์กว่า 40 ปีในการดูแลคนไข้ คือสิ่งการันตีความสามารถและบ่งบอกว่าหมอสุจิตรารักในสิ่งที่ทำ และแม้ว่าจะมีประสบการณ์ยาวนานจนใกล้วัยเกษียณ แต่คุณหมอยังคงไม่หยุดเรียนรู้ และสนุกกับการได้พบเห็นสิ่งใหม่ ๆ ในการรักษา
ความสุขง่าย ๆ ใกล้ ๆ ตัว
ชีวิตที่ทุ่มเททำงานจนเสียสมดุลของร่างกายและครอบครัว อดนอน เพลียจากการผ่าตัดคนไข้และหลับในขณะขับรถ ทำให้หมอสุจิตราเริ่มหันมาตกตะกอนความคิดใหม่ ลองถอยออกมาเพื่อจัดการชีวิต ทำงานให้น้อยลง แต่ทุ่มเทกับคนไข้แต่ละคนมากขึ้น ดำเนินชีวิตโดยไม่เปรียบเทียบกับใคร ในวัยที่มากขึ้น ผ่านปัญหาต่าง ๆ ในชีวิตของตนเอง และรวมถึงเรื่องราวของคนไข้ที่มาปรึกษา ทำให้คุณหมอค้นพบว่าชีวิตนี้ไม่มีอะไรแน่นอนและจีรังยั่งยืน เธอจึงเลือกที่จะปล่อยวางและมีเมตตากับคนอื่น ไม่ว่าจะเป็นคนไข้ เพื่อนหมอ บุคลากรท่านอื่นในโรงพยาบาล เธอพยายามมองทุกอย่างรอบตัวให้เป็นความสุข และก็ค้นพบว่าความสุขอยู่รอบตัวจริง ๆ เมื่อรู้จักพอ และรู้จักให้ และค้นหาสิ่งใหม่ที่ท้าทายทำ
“หมอก็พยายามหาแรงบันดาลใจใหม่ ๆ และท้าทายจาก YouTube เช่น วิธีการปลูกผักปลูกต้นไม้ การทำขนมอบ การทำอาหารสัญชาติต่างๆ การท่องเที่ยวในไทย และต่างประเทศด้วยตนเอง การซ่อมแซมอุปกรณ์ต่างๆภายในบ้าน การเรียนรู้เทคโนโลยีใหม่ๆเพื่อตามกระแสให้ทัน ไม่ถูกทิ้งไว้เบื้องหลัง เช่น AI จะเปลี่ยนการรักษาและความรู้ให้ผู้ป่วยมากเช่นไร ช่วงนี้กำลังอยากเที่ยวจีนด้วยตนเอง แม้จะไปเที่ยวมาหลายเมืองแล้ว แต่ใช้ Google Translate แปลภาษาให้นะ มีความตั้งใจฝึกพูดจีน อ่านภาษาของเค้าให้ได้ ดูซีรีส์จีจีนแล้วพอเข้าใจ ตื่นเช้ามากิจวัตรคือเข้าไปฝึกภาษาที่ แอป Duolingual คิดว่าก้าวหน้าขึ้นเยอะแล้วค่ะ แต่ยังไม่มากพอเพื่อจะพูดคุยกับคนไข้โดยไม่ต้องใช้ล่ามแปลภาษา”
หนึ่งในความสุขใกล้ตัวที่คุณหมอโปรดปรานที่สุด คือการทำเบเกอรี่ โดยมีเจ้าหน้าที่ในโรงพยาบาลเป็นทีมทดลองชิม
“อาจารย์ อยากกินอันนี้ อาจารย์ทําให้กินหน่อยสิ ไม่ได้ทำนานแล้วค่ะ“
แล้วคุณหมอก็จัดให้ตามความต้องการ เธอได้ทดลองฝีมือ น้อง ๆ ในแผนกก็ได้มีความสุขกับของอร่อยที่เธอทำมาแจก โดยขนมของหมอสุจิตราจะเปลี่ยนไปเรื่อย ๆ ตามแต่สูตรใหม่ที่เธอหาได้ หรือกระแสเรียกร้องของคนรอบตัว แต่สิ่งที่กลายเป็นขนมขึ้นชื่อที่พัฒนาจนได้สูตรเฉพาะตำรับคุณหมอ คือ เค้กมัฟฟินกล้วยหอม บราวนี่ เค้กส้ม โชกุปังและชิโอปัง
“ก็ลองเปิดตําราดู แล้วหาอะไรใหม่ ๆ ที่มันดูยากนิดนึงมาลองทําดู เผื่อทำสําเร็จแล้วกลายเป็นซิกเนเจอร์ของตัวเอง ตอนนี้ก็มีหลายอย่างที่เป็นซิกเนเจอร์ คนอื่นบอกกินที่อื่นไม่เห็นอร่อยเท่าของอาจารย์เลย…แต่ไม่รู้ว่าเขาบอกเพื่อจะให้ทำให้กินฟรีอีกเรื่อย ๆ หรือเปล่า”
หมอสุจิตราเล่าพลางหัวเราะ
คนผจญภัย
“เดือนสิงหาคมในทุกปี หมอจะชวนสามีและลูกออกไปตามล่าหมอก ที่ไหนมีหมอกสวยก็จะไปจิบกาแฟดูหมอกกัน หมอเป็นคนชอบธรรมชาติ ชอบผจญภัยมาก”
ยอดดอยป่าเขาในประเทศไทย หมอสุจิตราไปมาเกือบหมดแล้ว ที่ไปบ่อยคือเดินเทรคกิ้งแถวดอยอินทนนนท์ หรือเส้นทางเทรคกิ้งในต่างประเทศ ครอบครัวคุณหมอก็จะพากันไปทุกปี ทั้งใช้รถสาธารณะ หรือขับรถกันเอง บางครังก็หลงทิศบ้าง บางครั้งก็โดนค่าปรับเพราะทำผิดกฎจราจรบ้าง บางครั้งก็โดนรถตำรวจท้องถิ่นขับตามมา ที่คุณหมอรู้สึกว่าตื่นเต้นเหมือนอยู่ในภาพยนตร์
“ที่ชอบสุดคือนิวซีแลนด์ เพราะเป็นแห่งแรกที่หัดเดิน Trek ที่ Mountain Cook ซึ่งบางคนอาจจะไม่ชอบเพราะไม่เห็นว่ามีอะไร แต่หมอแค่เดินตามทาง แล้วเห็นข้างทางมีหิมะเป็นธารน้ำแข็ง แค่ได้อยู่กับธรรมชาติ ก็มีความสุข หรือตอนไปเขาหวงซานที่จีน เป็นภูเขาที่สวยที่สุดของจีน เราเดินแบกเป้ขึ้นไปถึงยอด แล้วก็เดินรอบเขา ค้างอยู่บนนั้น 2 คืน แล้วเดินกลับลงมา ก็คิดว่าต้องกลับไปอีกในฤดูที่แตกต่างออกไป เมื่อค้นพบว่านี่คือความชอบ ทำให้ต้องจัดทริปเที่ยวแบบ Trekking และ Hiking ทุกครั้ง
คุณหมอสุจิตรามักเลือกการเดินทางด้วยตัวเอง จัดทริปเอง วางแผนเอง ไม่ต้องมีไกด์ ไม่ต้องมีรถทัวร์พาไป เที่ยวในที่ที่อยากเที่ยว กินในสิ่งที่อยากกิน อาจไม่ได้สบายมาก อาจมีปัญหาบ้าง แต่ก็ประสบความสำเร็จในการเดินทางทุกครั้งและอยากลองไปที่ยากมากขึ้น ค้นพบความสามารถตนเองมากขึ้น
“เป็นคนชอบวางแผนค่ะ วางแผนล่วงหน้าในการเที่ยวนาน 3 เดือน ถ้าที่ไทยก็ 1เดือน เพื่อมองหาข้อมูลใหม่ ๆ ที่เที่ยวใหม่ ร้านคาเฟ่ใหม่ ๆ และตามรอยเพื่อถ่ายรูป”
สอนลูกด้วยไพ่
การเติบโตมาในครอบครัวที่มีทั้งพ่อและแม่เป็นหมอซึ่งมีภาระงานเยอะอยู่ตลอดเวลา ทำให้ลูก ๆ ของหมอสุจิตราตั้งมั่นว่าจะไม่เป็นหมอตามพ่อแม่ ถึงกับไม่ยอมให้คุณหมอเปิดคลินิกเพื่อรอลูกเรียนจบแล้วมาสานต่อคลินิก ซึ่งคุณหมอเองก็ไม่เคยคาดหวังให้ลูกเจริญรอยตามตัวเองในสายนี้
ช่วงเวลาที่มีอยู่อย่างจำกัดกับลูกในวัยเด็ก คุณหมอมักใช้การเล่นไพ่เป็นการสอนคณิตศาสตร์ให้ลูกแทนการส่งไปเรียนพิเศษซึ่งอาจทำให้เด็กเบื่อวิธีการสอน โดยคุณหมอจะเล่นไพ่เก้าแต้มและยี่สิบเอ็ดแต้มเพื่อให้ลูกได้หัดบวกเลขในใจ ไพ่เป็นกิจกรรมที่ตัวเธอเองโปรดปรานสมัยเรียน ซึ่งเธอไม่ได้เล่นเพื่อการพนัน แต่ฝึกการวางแผน และคำนวณความน่าจะเป็นของตัวเลขที่เหลือในสำรับ
“เมื่อก่อนตอนเรียนแพทย์ อยู่ชมรมไพ่บริดจ์ เล่นกันไม่ใช่เพื่อเอาเงิน แต่เป็นการสังเกตสีหน้าของคนที่เราเล่นด้วย ฝึกชนะคนด้วยการวางแผน พอเราได้ไพ่มาปุ๊บ เราก็มองสีหน้าคู่แข่ง แล้วเก็งว่าเราจะชนะเขาได้ยังไง ความน่าจะเป็นของไพ่ในมือคู่แข่งควรจะเป็นเช่นไร เป็นการวางแผนในหัวตลอดเวลา ถ้าเป็นสมัยนี้ก็เทียบเท่ากับการเล่นโกะ วางแผนเอาชนะคู่ต่อสู้ด้วยการเดินหมาก”
ชีวิตวันนี้ของคุณหมอ คือได้เห็นความสุขของชีวิตที่อยู่ตรงหน้า มีความสุขที่กินได้ นอนหลับ ได้พักผ่อนตามความต้องการ และสุขภาพแข็งแรง มีความสุขในการให้มากกว่าการรับ ได้เรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ทุกวัน เห็นคุณค่าของตนเองและไม่เป็นภาระของใคร มีการฝึกสมองทุกวันด้วยการเรียนรู้ภาษาต่างประเทศ การเล่นเกมคณิตศาสตร์ Crossword และ Puzzle เพื่อป้องกันสมองเสื่อม ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ไม่เครียด และปล่อยวาง
“สุดท้ายนี้หวังว่าทุกคนจะสุขภาพแข็งแรงทั้งร่างกายและจิตใจ”
ทำนัดหมายแพทย์ออนไลน์ | Appointment
พญ. สุจิตรา พงษ์พัฒนพันธุ์
ศูนย์สุขภาพสตรี
ความชำนาญพิเศษ
สูตินารีเวชวิทยาทั่วไป
ภาษา
ไทย, อังกฤษ
– Diplomate Thai Board of Obstetrics & Gynecology
– M.D.Siriraj Hospital, Mahidol University
ตารางออกตรวจแพทย์
| วัน | เวลา | แผนก |
|---|---|---|
| จันทร์ | 08:00 – 15:00 | ศูนย์สุขภาพสตรี |
| พุธ | 08:00 – 15:00 | ศูนย์สุขภาพสตรี |
| ศุกร์ | 08:00 – 15:00 | ศูนย์สุขภาพสตรี |
