หมอกระดูกสันหลังสายไอที
– นพ. อาทิตย์ หงส์วานิช –
ทคโนโลยีด้านไอทีอาจเป็นสิ่งที่น้อยคนจะนึกถึงเมื่อกล่าวถึงอาชีพแพทย์ แต่สำหรับ นพ. อาทิตย์ หงส์วานิช ศัลยแพทย์ประจำแผนกศัลยกรรมกระดูกและโรคกระดูกสันหลัง โรงพยาบาล BNH ไอทีคือส่วนหนึ่งของชีวิตคุณหมอ ที่นำมาซึ่งประสิทธิภาพในการดูแลและบริการคนไข้ ความสุขทางใจส่วนตัว และความสะดวกสบายในชีวิต
ชีวิตมันต้องท้าทาย
“ผมเคยเป็นเด็กเรียนอ่อน ช่วงประถมผมอยู่ 10 อันดับสุดท้ายของห้อง ถ้าห้องนึงมี 50 คน ผมก็มักสอบได้ที่ 40 กว่า”
ด.ช. อาทิตย์เป็นเด็กที่มีปัญหากับการเรียน เขาไม่เคยรู้ว่าทำอย่างไรถึงจะเรียนได้ดี หรือรู้วิธีทำข้อสอบให้ได้คะแนนเยอะ ๆ แต่เมื่อจบชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ถึงเวลาที่ต้องสอบเข้าเรียนต่อระดับมัธยมศึกษา ครอบครัวของ ด.ช. อาทิตย์ เลือกโรงเรียนมัธยมชื่อดังให้เขา และด้วยระดับการเรียนของเขาในตอนนั้น เขาทำตามความต้องการของครอบครัวไม่ได้ และรู้สึกผิดหวังกับตัวเองมาก
“ผมรู้สึกว่าการเป็นผู้แพ้มันเศร้ามาก แล้วก็คิดว่าผมต้องพยายามพัฒนาตัวเอง”
เพราะเป็นคนที่มีสมาธิดีและมีความมุ่งมั่นสูงอยู่แล้ว ขาดแต่ไม่เคยได้อ่านหนังสือสอบ ด.ช. อาทิตย์ จึงปรับปรุงตัวใหม่ ใช้ความตั้งใจที่มีอ่านหนังสือจนผลการเรียนดีขึ้นเรื่อย ๆ พอจบมัธยม 3 ความพ่ายแพ้ที่ยังคาอยู่ในใจทำให้เขาไปลองสอบเข้าโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา โรงเรียนมัธยมปลายอันดับต้น ๆ ของประเทศ แล้วเขาก็ทำได้
นิสัยอีกอย่างของหมออาทิตย์ คือเป็นคนชอบความท้าทาย และมักเลือกทำในสิ่งที่น้อยคนจะทำกัน รวมถึงเลือกเรียนในสิ่งที่น้อยคนจะเลือกเรียนกัน ย้อนกลับไปเมื่อกว่า 30 ปีก่อน การผลิตแพทย์วิชาชีพแต่ละปียังไม่เยอะมาก หากเทียบปริมาณนักศึกษาในแต่ละรุ่น คณะนี้ก็น้อยกว่าคณะยอดนิยมอื่น ๆ
“ผมมองว่าอะไรรับน้อยสุดก็อยากเรียนอันนั้น อะไรที่มันเข้ายาก คนอื่นเขาไม่ค่อยเลือกกัน คณะแพทย์รับน้อยสุดเลย งั้นเราตั้งเป้าที่คณะแพทย์ละกัน”
ควบคู่กับความท้าทาย หมออาทิตย์ยังเคยศึกษาข้อมูลมาคร่าว ๆ และอ่านหนังสือบอกเล่าชีวิตของนักศึกษาแพทย์ ซึ่งเขารู้สึกว่าเป็นงานที่น่าสนุกและเหมาะกับตัวเขามากกว่างานสายวิศวกรรม
ความชื่นชอบในสิ่งที่น้อยคนจะทำได้ ก็ทำให้คุณหมอเลือกเรียนต่อเฉพาะทางในสาขากระดูกสันหลัง เพราะในสมัย 20 กว่าปีที่แล้ว ประเทศไทยยังผลิตแพทย์ด้านนี้ได้น้อยมาก เนื่องจากเป็นสาขาที่เข้าใจยาก มีการซับซ้อนในเรื่องการวินิจฉัย การรักษาและการผ่าตัด ในขณะนั้นยังมีความเข้าใจในพยาธิสภาพของโรคไม่มากนัก แต่ก็มีความท้าทายมากเช่นกัน ที่โรงพยาบาลจุฬาฯ เองก็รับคนเรียนสาขาย่อยกระดูกสันหลังปีละแค่ 1 คนเท่านั้น หมออาทิตย์เป็นคนเดียวที่สมัคร แต่ตอนนี้กลายเป็นสาขาที่ได้รับความนิยมสูงมาก มีคนสมัครมากกว่าจำนวนที่รับได้หลายคน
ความท้าทายในอีกช่วงหนึ่งของชีวิต คือเมื่อครั้งที่คุณหมอไปใช้ทุนที่อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ซึ่งเขาอยู่ในช่วงที่มีเหตุการณ์ระเบิดสนามบินที่หาดใหญ่ ปี พ.ศ. 2547 และเหตุการณ์คลื่นยักษ์สึนามิ ที่มีการเคลื่อนย้ายผู้ประสบภัยจำนวนมากจากทางฝั่งอันดามันมารับการช่วยเหลือในโรงพยาบาลที่เขาประจำอยู่ ประกอบกับพื้นที่ทางภาคใต้มีผู้ใช้รถจักรยานยนต์มาก หมออาทิตย์ซึ่งเลือกแล้วว่าจะอยู่กับงานด้านกระดูกและข้อ จึงต้องรักษาเคสผู้ป่วยอุบัติเหตุจักรยานยนต์ในแต่ละวันจำนวนมาก แม้ไม่ใช่เหตุผลที่ดีนัก แต่คุณหมอก็ฝึกฝีมือได้เยอะเพราะเคสเหล่านี้
พ่อที่ไม่เลี้ยงลูกด้วยคำดุ
“คุณพ่อของผมจะสอนแค่สองคํา คือขยันและอดทน”
หมออาทิตย์เติบโตมากับครอบครัวชาวจีนอพยพที่ก่อร่างสร้างตัวมาจากศูนย์จนประสบความสำเร็จ ทั้งพ่อและแม่ไม่มีใครเคยเข้มงวดหรือบังคับให้ลูกต้องตั้งใจเรียน สมัยที่หมออาทิตย์ยังคงเป็นเด็กเรียนไม่เก่ง ก็ไม่มีซักครั้งที่พ่อแม่จะตำหนิ แต่วันใดที่คุณหมอต้องการการสนับสนุน ทางครอบครัวก็พร้อมเข้าช่วยเหลือ
“พอมายุคลูกผม ผมก็เลยทําเหมือนกัน ไม่ว่าลูกผมจะเรียนดีเรียนแย่เแค่ไหนนะผมก็ไม่เคยว่า ไม่เคยไปเปิดดูเกรด ถ้าสอบผ่านข้ามชั้นได้ก็จบ ผมปล่อยเขา แล้วลูกก็แฮปปี้ที่พ่อไม่กดดัน”
แต่ก็ไม่ใช่ว่าคุณหมอจะเลี้ยงลูกในแบบที่ตัวเองเคยได้รับมาแต่แรก ด้วยความตั้งใจทุ่มเทกับทุกอย่าง รวมถึงการเป็นพ่อที่มีความรู้มาก คุณหมอก็อยากให้ลูกเก่ง จึงเปิดชั่วโมงติววิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ให้กับลูก 2 คน สมัยที่ลูกเรียนระดับประถม
“บอกตรง ๆ ว่าไม่เวิร์คสุด ๆ ผมมีเวลาไม่มากนัก ทํางานก็เหนื่อย กลับมาก็ต้องรีบเคลียร์งานเตรียมการสอนให้ลูกตอนสองทุ่ม มีอยู่วันหนึ่งลูกผมสองคนไม่อยากเรียน ก็บอกว่าทําไมเราไม่เอาเวลานี้มา วันนั้นผมโกรธมาก จากที่ไม่เคยดุลูก ก็บอกไปว่าต่อจากนี้ไม่ว่าอยู่ที่ไหน พอสองทุ่มต้องมานั่งตรงนี้เพื่อให้ผมสอน แล้วลูกก็เรียนกันไปร้องไห้ไป ซึ่งสุดท้ายก็ไม่ได้อะไรเลย”
พอผ่านวันนั้นมา ลูกทั้งสองก็เว้นระยะห่างจากคุณหมอ ทำให้เขาได้มองย้อนไปถึงการกระทำของตัวเอง แล้วคิดได้ว่าคงทำพลาดไป หลังจากนั้นหมออาทิตย์จึงเลิกเป็นผู้ใหญ่ที่ ‘จ้องแต่จะสอน’ เปลี่ยนเป็นการให้ลูกเข้ามาสอบถามเมื่อต้องการความช่วยเหลือเอง แล้วเวลาที่อยู่กับลูกหลังจากนี้ให้เป็นการคุยเล่นแทน ซึ่งต้องใช้เวลาถึงกว่าครึ่งปีที่ลูก ๆ จะกล้ากลับเข้าหาเขาแบบเปิดใจอีกครั้ง
“ผ่านมาอีกประมาณ 3-4 ปี เชื่อมั้ยว่าการไม่สอนลูกเนี่ย พัฒนาการลูกดีกว่าสอนลูกอีก เขามีความเป็นตัวของตัวเอง กล้าที่จะตัดสินใจ มีวินัย รู้หน้าที่ เริ่มเรียนรู้ว่าถ้าอยากได้คะแนนเยอะก็ต้องท่องศัพท์เยอะหน่อย การบ้านก็ทําเองหมด หนังสือก็ท่องเองหมด กลายเป็นว่าการที่ผมไม่ไปแตะเขาทําให้เขามีความรับผิดชอบสูงขึ้น และสภาพจิตใจก็ดีมาก ยิ้มแย้มแจ่มใสมีความสุข
“หลังจากนั้นผมก็พยายามจะบอกทุกคนว่าอย่าไปสอนลูกเยอะ ให้เขาเรียนรู้ด้วยตัวเองจะดีกว่า”
ไม่ใช่เพียงการสอน หมออาทิตย์ยังกลายเป็นพ่อที่ไม่ดุลูกด้วย แม้ว่าในหลายครั้งคุณหมอต้องควบคุมตัวเองอย่างหนักก็ตาม อย่างการติดแท็บเล็ตซึ่งเกิดขึ้นได้บ่อยในเด็กยุคใหม่ คุณหมอเลือกตักเตือนและพูดคุยให้ลูกเข้าใจโดยไม่แสดงอารมณ์ ไม่มีการยึดแท็บเล็ต ไม่ดุลูก ซึ่งสุดท้ายแล้วลูก ๆ เปิดใจรับฟังและให้ความร่วมมือมากกว่า
เริ่มต้นจากความพยายามที่จะเข้าใจในตัวลูก หมออาทิตย์เลยกลายเป็นคนที่เข้าใจจิตวิทยาเด็ก เมื่อใดที่เพื่อนฝูงที่ปัญหาในการเลี้ยงลูก ก็จะได้คุณหมอช่วยเป็นที่ปรึกษาปัญหาเด็กและวัยรุ่น
เจ้าพ่อไอที
เมื่อก้าวเข้ามาที่ Spine Center โรงพยาบาล BNH บนเคาน์เตอร์พยาบาล จะเห็น QR Code : BNH Spine สำหรับสแกนเพื่อคุยกับแชทบอตปรึกษาโรคทางกระดูกสันหลัง นี่คือผลจากความสนใจด้านไอทีของคุณหมออาทิตย์ ที่ใช้เวลาว่างฝึกสอนบอตให้เข้าใจโรคสาขานี้ และสามารถตอบคำถามคนไข้ในเบื้องต้นได้
“ตอน ChatGPT ออกมาใหม่ ๆ ผมก็ลองศึกษาดู เทรนไปเทรนมา ปรากฏว่ามันก็ใช้ได้เหมือนกัน ผมก็เลยอ่ะเอาเอกสารวิชาการทั้งหมดที่ผมมียัดเข้าไปให้มันและเทรนมันโดยการจำลองคำถาม-ตอบ”
ในแต่ละวันที่มารักษาคนไข้ หมออาทิตย์จะสรุปข้อมูลคนไข้ก่อนเลิกงานทุกครั้ง ก่อนหน้านี้อาจใช้เวลานาน แต่ปัจจุบันที่เทคโนโลยีเอไอเข้ามามีบทบาท คุณหมอที่ชื่นชอบด้านนี้อยู่แล้วก็ไม่พลาดนำมาใช้ และลดเวลาการสรุปข้อมูลคนไข้จาก 30 นาทีต่อคน เหลือเพียงไม่ถึง 10 นาที
เมื่อใดที่คนไข้ต้องการสรุปข้อมูลการรักษาของตัวเองเพื่อยื่นประกันภัย เอกสารเดินทางด้วยเครื่องบิน หรืออื่น ๆ คุณหมอก็เพียงใช้ Prompt ลงบนโปรแกรมเอไอที่คุณหมอเทรนไว้แล้ว เพื่อดึงเอาข้อมูลคนไข้ที่จัดระเบียบไว้ทั้งหมดมาเติมลงในแบบฟอร์มเอกสารที่คนไข้ต้องการได้ภายในเวลา 30 วินาที
“ผมเป็นคนชอบเล่นอะไรพวกนี้ ชอบ Explore พวกโปรแกรมประหลาด ถือเป็นงานอดิเรกอีกอันนึงของผมเลย พอได้ลองเรียนรู้แล้วมันง่ายมาก เพียงแค่ต้องเปิดใจนิดนึง”
ด้วยบุคลิกของคุณหมอที่เป็นทำอะไรว่องไวกระฉับกระเฉงอยู่แล้ว พอยิ่งได้เทคโนโลยีเข้ามาเสริม ก็ยิ่งติดจรวดให้คุณหมอ
“ที่วอร์ดจะรู้เลยว่าถ้าเป็นเคสของหมออาทิตย์ เอกสารอะไรก็ตามที่คนไข้ขอมาจะ Real time และได้รับเร็วแน่ๆ”
พรุ่งนี้ต้องดีกว่าเมื่อวาน
หมออาทิตย์ซื้อระบบเก็บข้อมูลคลาวด์ความจุสูงมาใช้ นอกจากข้อมูลส่วนตัวของตัวเองแล้ว ส่วนมากในนั้นคือข้อมูลคนไข้ราว 2,000 เคสที่คุณหมอบันทึกประวัติ รายละเอียดการรักษา ท่าทางการเดิน ภาพเอกซเรย์ รูปถ่ายก่อนและหลังการผ่าตัด มาเป็นเวลากว่า 16 ปี ควบคู่กับข้อมูลบนคลาวด์ บนโต๊ะของคุณหมอจะมีกล้องถ่ายรูปและโทรศัพท์มือถืออีก 2 เครื่อง เพื่อบันทึกข้อมูลคนไข้
“เป้าหมายของการเก็บข้อมูล คือผมใช้ในการรีวิวคนไข้ ทุก 200 เคส ผมก็จะกลับมานั่งรีวิว ถ้าผมรู้สึกว่าพอทำไปถึงเคสนี้แล้วผลมันดี ผมก็จะเอาเทคนิคมาใช้ต่อ แต่บางทีดูแล้วไม่ดีก็เลิกใช้เทคนิคนี้ดีกว่า มันต้องคอยรีวิวตัวเองตลอดเวลาถ้าคิดว่าอยากทําทุกอย่างให้ได้ดี”
ข้อมูลอย่างละเอียดที่คุณหมอบันทึกไว้ยังช่วยให้คนไข้เห็นพัฒนาการทางการรักษาของตัวเอง เพราะบางครั้งคนไข้จะไม่รู้สึกถึงความแตกต่างหลังการรักษาอย่างชัดเจน แต่คนไข้จะรู้แค่ว่าร่างกายตัวเองยังไม่กลับมาเป็นปกติ 100% ซึ่งเป็นธรรมดาของการฟื้นฟูที่ต้องอาศัยเวลา พัฒนาการที่คนไข้เห็นจากบันทึกของคุณหมอจึงช่วยสร้างกำลังใจในการต่อสู้กับความเจ็บป่วยที่กำลังเผชิญ
“ไม่ว่าจะเป็นการผ่าตัดอะไรก็ตามที่เป็นเทคนิคใหม่ ๆ ผมก็จะพยายามไปเรียนรู้ พยายามไปเรียนทั้งที่ต่างประเทศหรือที่มีสอนอยู่ในเมืองไทย แล้วก็เอามาใช้กับงานของเรา”
จุดเด่นในการรักษาที่คุณหมอประเมินตัวเอง คือเขาเป็นคนไวกับความรู้สึกของคนไข้มาก และหากสัมผัสได้ว่าการรักษานั้นทำให้คนไข้ประทับใจหรือไม่ประทับใจเป็นพิเศษ คุณหมอจะมาวิเคราะห์หาสาเหตุเพื่อพัฒนาตัวเอง ไม่ว่าจะด้วยคำแนะนำการรักษา วิธีการพูดคุย หรือแม้กระทั่งบรรยากาศภายในห้องตรวจ
“ผมต้องดูว่าห้องผมสว่างไปหรือมืดไป ร้อนไปมั้ย อากาศถ่ายเทน้อยไปหรือเปล่า ในห้องผมก็พยายามติดรูปภาพ วางต้นไม้ ให้บรรยากาศดี เป็นของที่ผมซื้อมาเองทั้งนั้น หรือพวกโมเดลต่าง ๆ ภาพแอนิเมชันเก็บไว้ในคอมพิวเตอร์เวลาอธิบาย เป็นต้น”
การได้ทำงานร่วมกับโรงพยาบาล BNH มากว่า 15 ปี ช่วยพัฒนาผลการดูแลรักษาของคุณหมออาทิตย์เป็นอย่างมาก เพราะความใกล้ชิดในหมู่แพทย์ที่ต่างก็มุ่งหวังในคนไข้ได้รับประโยชน์สูงสุด ข้อมูลเชิงลึกหลายอย่างของคนไข้ คุณหมอก็ได้มาจากการดูแลรอบด้านทั้งทางกายและใจแบบ Complete Care และการแลกเปลี่ยนพูดคุยกับแพทย์ท่านอื่นที่ดูแลคนไข้รายเดียวกัน ทำให้คุณหมอสามารถทราบสาเหตุในการตัดสินใจ หรืออาการหลายอย่างของคนไข้ได้ง่าย และหากคนไข้มีปัญหาอะไรที่นอกเหนือขอบเขตของคุณหมอ แพทย์แผนกอื่นก็พร้อมช่วยเหลือ
นักสะสมหมากรุก
“ผมชอบเล่นหมากรุก แต่ยุคนี้ผมหาคนเล่นด้วยไม่ค่อยได้”
หมากรุกออนไลน์จึงมักเป็นทางเลือกที่หมออาทิตย์จะเล่นหมากรุกได้ทั้งกับคอหมากรุกจากอีกมุมโลก หรือโปรแกรมคอมพิวเตอร์ และอีกทางเลือกของคุณหมอคือ Computer Chess เป็นกระดานหมากรุกที่จับต้องได้ ซึ่งวางโปรแกรมคำนวณเอาไว้สำหรับการเล่นคนเดียว เมื่อผู้เล่นเดินหมาก ระบบจะคำนวณว่าอีกฝั่งควรจะเดินหมากไปตรงไหน แล้วตัวคนเล่นจะขยับหมากแทนผู้เล่นอีกฝั่งตามที่ระบบคอมพิวเตอร์แจ้งมา ทำให้ผู้เล่นสามารถเล่นกับกระดานหมากรุกและตัวหมากจริงได้แม้อยู่คนเดียว
“ซึ่งต้องบอกเป็นของสะสมผมเลย ผมมีแทบจะทุกตัวที่ขายอยู่บนโลก ที่บ้านผมมีห้องเก็บหมากรุก มีอยู่ 50 กว่าตัว วันไหนมีอารมณ์เล่นตัวไหนก็ไปเล่น เป็นการพักผ่อนของผม”
ทั้งด้วยความสนใจส่วนตัว ทั้งเพื่อให้คนไข้ได้รับการรักษาที่ดีที่สุด หมออาทิตย์จึงไม่หยุดพัฒนาตัวเอง และแม้ว่าเรื่องนั้นจะยากแค่ไหน แต่ความท้าทายคือสิ่งที่คุณหมอชื่นชอบและไม่หยุดเอาชนะมัน
“คีย์เวิร์ดของผมคือความพึงพอใจ ผมชอบพัฒนาตัวเอง อะไรที่มันดูยากผมก็พยายามไปหามัน แล้วทำให้ผลสัมฤทธิ์คือความพึงพอใจของผู้ป่วยอยู่ในระดับที่สูงที่สุด”
Customer’s Story
Articles and Published Content by This Doctor
โรคกระดูกสันหลังเป็นโรคที่พบบ่อยและพบได้ทุกเพศทุกวัย เป็นโรคใกล้ตัวที่เรา ไม่ควรประมาทอย่างยิ่ง เพราะหากเกิดเป็นรุนแรงจะอันตรายต่อร่างกายเลยทีเดียว
ทำนัดหมายแพทย์ออนไลน์ | Appointment
นพ. อาทิตย์ หงส์วานิช
ศูนย์กระดูกสันหลัง
ความชำนาญพิเศษ
ศัลยกรรมกระดูก และ โรคกระดูกสันหลัง
ภาษา
ไทย, อังกฤษ
– Advance Trauma Life Support(ATLS), American College of Surgeons
– Live Surgery and Workshop of Full Endoscopic Lumbar Discectomy, Faculty of Medicine Ramathibodi Hospital and St Anna Hospital, Germany
– Hand-on XLIF and Workshop of XLIF surgical technique, NuVasive Inc. Diego, USA.
– Doctor of Medicine (Second class honour) Chulalongkorn University school of Medicine (1996-2002)
– Diploma in Clinical Science Program in Surgery, Prince Of Songkla University, Thailand
– Certified Thai board of Orthopaedic Surgery. The medical council of Thailand and Royal Thai College of Orthopedic Surgeons
– Certified Clinical Spine Fellowship, Chulalongkorn University, Thailand.
ตารางออกตรวจแพทย์
| วัน | เวลา | แผนก |
|---|---|---|
| จันทร์ | 10:00 – 18:00 | ศูนย์กระดูกสันหลัง |
| อังคาร | 10:00 – 15:00 | ศูนย์กระดูกสันหลัง |
| พุธ | 10:00 – 18:00 | ศูนย์กระดูกสันหลัง |
| พฤหัสบดี | 10:00 – 15:00 | ศูนย์กระดูกสันหลัง |
| ศุกร์ | 10:00 – 17:00 | ศูนย์กระดูกสันหลัง |
| เสาร์ | 10:00 – 17:00 | ศูนย์กระดูกสันหลัง |
