ผศ.นพ. อนันต์ กุลทวีทรัพย์ หมอโรคหูผู้รู้ฟัง

หมอโรคหูผู้รู้ฟัง

– ผศ.นพ. อนันต์ กุลทวีทรัพย์ –

เมื่อพูดถึงโรคที่มีสาเหตุจากความผิดปกติในหู คนส่วนมากคงนึกถึงอาการหูหนวก หูตึง แต่ที่จริงแล้วโรคหลายอย่างที่ไม่ได้แสดงอาการที่หูนั้นก็มีสาเหตุมาจากข้างในหู จึงเป็นหน้าที่ของ ผศ.นพ. อนันต์ กุลทวีทรัพย์ หรือหมอป้อม แพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคหูและการทรงตัว แผนกหู คอ จมูก โรงพยาบาล BNH ได้เข้ามามีบทบาทเป็นนักสืบหาสาเหตุของโรค ซึ่งส่วนหนึ่งที่ทำให้คุณหมอได้มาเป็นหมอดูแลหูในทุกวันนี้ มาจากความปรารถนาได้รักษาโรคที่คนในครอบครัวชอบเป็น กับความรักในพิพิธภัณฑ์

เรียน หู คอ จมูก เพื่อครอบครัว

“ผมอยากเป็นหมอมาตั้งแต่จำความได้ เพราะผมเห็นคุณพ่อรักษาคนไข้มาตั้งแต่เด็ก คุณพ่อของผมเป็นหมอ ที่บ้านเปิดคลินิก ผมได้ไปช่วยเตรียมยาจัดยา เวลาใครถามว่าโตขึ้นอยากเป็นอะไร ผมก็ตอบอย่างเดียวว่าอยากเป็นหมอ ไม่เคยเปลี่ยนใจเลย ตอนสอบเอ็นทรานซ์ต้องเลือก 4 อันดับ ก็เลือกหมออย่างเดียวเลย”

สมัยเป็นนักศึกษาแพทย์ที่คณะแพทยศาสตร์ กรุงเทพมหานคร ซึ่งต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นวชิรพยาบาล นศพ.อนันต์ได้เป็นรองประธานรุ่นในช่วง 3 ปีแรก และขยับมาเป็นประธานรุ่นในช่วง 3 ปีสุดท้าย มีหน้าที่หลักในการจัดกิจกรรม และเป็นตัวกลางประสานงานระหว่างคณาจารย์กับเหล่านักศึกษาแพทย์

ในสมัยเรียน นศพ.อนันต์ สนใจด้านแพทย์ฉุกเฉิน เพราะเขารู้สึกว่าคุณหมอแผนกฉุกเฉินในซีรีส์ต่างประเทศดูเท่มาก คงเป็นสาขาที่น่าตื่นเต้น แต่วันนึงที่คนในบ้านป่วยเป็นหวัด เขาก็คิดได้ว่าเขาอยากรักษาโรคสามัญที่คนในบ้านมักเป็น เขาจึงตัดสินใจมาเป็นเรียนด้านหู คอ จมูก

“จะช่วยคน ไม่จําเป็นต้องไปถึงรักษาโรคยาก ๆ ก็ได้ รักษาโรคพื้นฐานทั่วไป เราก็ช่วยคนได้เหมือนกัน และได้ดูแลพ่อแม่พี่น้องด้วย”

หมออนันต์เรียนต่อเฉพาะทางที่คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ในหลักสูตรแพทย์ใช้ทุนด้านหู คอ จมูกซึ่งเรียนรวม 5 ปี ซึ่งเป็นหลักสูตรที่เรียนนานกว่าการเรียนเฉพาะทางปกติ

“ความรู้เราเลยแน่นมาก เพราะได้เรียนเยอะกว่าคนอื่น”

สิ่งที่คุณหมอได้กลับมาจากเชียงใหม่ไม่ใช่แค่ความรู้ แต่ยังทำให้เขารู้ตัวว่าสนใจด้านหูเป็นพิเศษ หลังจากนั้นได้กลับมากรุงเทพฯ เพื่อเริ่มงานเป็นอาจารย์แพทย์ในคณะแพทยศาสตร์ วชิรพยาบาล

6 ปีที่รอคอย ในที่สุดเขาก็ได้ทุนไปเรียนต่อด้านหูที่ Harvard Medical School ในเมืองบอสตัน สหรัฐอเมริกา แต่ก็เป็นการตัดสินใจที่ยาก เพราะในตอนนั้นคุณหมอกำลังมีลูกเล็ก และทุนที่ได้รับก็ไม่เพียงพอที่จะดูแลทั้งครอบครัวได้ โดยเฉพาะในเมืองที่ค่าครองชีพสูงอย่างบอสตัน

“แต่ภรรยาก็ให้กําลังใจ เขาว่ามันเป็นโอกาสในชีวิตที่หากไม่คว้าไว้ ก็ไม่รู้ว่าจะมีโอกาสอย่างนี้มาอีกเมื่อไร ก็เลยตัดสินใจว่าจะไป แล้วก็ไปอยู่ที่นั่นปีนึง”

ขณะศึกษาต่อที่สหรัฐอเมริกา หมออนันต์ได้รับการติดต่อจากหัวหน้าภาควิชาหู คอ จมูก ที่วชิรพยาบาล ให้มารับช่วงต่อเป็นหัวหน้าภาคทันทีที่กลับมาเมืองไทย ซึ่งเป็นหมวกใบใหม่ของเขาที่ต้องหันมาทำงานบริหาร ดูแลสุขทุกข์ของสมาชิกทุกคนในแผนก และเป็นผู้ตัดสินใจเรื่องต่าง ๆ รวมถึงการจัดซื้อจัดจ้าง คุณหมอได้รับความไว้วางใจให้ดำรงตำแหน่งถึง 6 ปี แต่เขาก็ลงจากตำแหน่งมาก่อนครบสมัยที่สอง ซึ่งนี่ก็เป็นอีกครั้งที่คุณหมอเผชิญกับการตัดสินใจที่ยากที่สุด อย่างไรก็ตาม เขาค้นพบแล้วว่าตนเองมีความสุขกับการรักษาคนไข้มากกว่างานบริหาร

ในช่วงที่ยังทำงานเป็นอาจารย์แพทย์ หมออนันต์ยังได้มาเป็นแพทย์นอกเวลาที่โรงพยาบาล BNH ทุกวันอาทิตย์ และเขาก็ตัดสินใจมาเริ่มทำงานเต็มเวลาเมื่อมีตำแหน่งเปิดรับเพิ่มในเวลาต่อมา จนถึงตอนนี้ คุณหมอก็อยู่กับโรงพยาบาล BNH มาได้ราว 10 ปีแล้ว

“สมัยเป็นแพทย์นอกเวลา ผมชอบบรรยาการของที่นี่ที่มีความอบอุ่นคล้ายกับอยู่บ้าน หมอมีความสนิทสนมกัน ทั้ง ๆ ที่เป็นหมอคนละแผนก ผมรู้สึกว่ามันเป็นเหมือนองค์กรที่มีชีวิต แล้วมันน่าอยู่มาก”

หมอหูที่รู้ฟัง

สำหรับหมออนันต์แล้ว สิ่งที่ประทับใจที่สุดเมื่อเรียนอยู่สหรัฐอเมริกา คือแบบอย่างในการรักษาคนไข้ที่ได้จากอาจารย์ของเขา ซึ่งเป็นศาสตราจารย์ด้านหู “ท่านค่อนข้างมีชื่อเสียงในสาขานี้ และคนไข้ก็ค่อนข้างชอบท่าน ท่านเป็นหมอที่รับฟังคนไข้ จับประเด็นที่คนไข้เล่าได้ดี เวลาไปออกตรวจกับอาจารย์ ท่านก็จะรับฟังคนไข้ บางทีคนไข้แค่มีคนเข้าใจ และรับฟัง อาการก็หายไปมากแล้ว มันเป็นวิธีที่ผมชอบมาก และคิดว่าสามารถช่วยคนไข้ได้จริง”

และที่โรงพยาบาล BNH หมออนันต์ได้นำวิธีการดูแลคนไข้ที่เขาได้เรียนรู้มาใช้ ซึ่งเขานิยามว่าเป็นการ ‘ลดความเป็นหมอ และเพิ่มความเป็นคน’ เพื่อหันมามองว่าที่จริงแล้วคนไข้ต้องการอะไร คนไข้บางรายไม่ได้ต้องการแค่หายป่วย แต่เขาต้องการความเข้าใจจากแพทย์ ความเห็นใจนี้ยังสร้างความเชื่อใจและกำลังใจให้คนไข้ร่วมมือต่อสู้กับโรคภัยไข้เจ็บที่กำลังเผชิญ

“ผมค่อนข้างเก็บรายละเอียดของคนไข้เวลาเขาเล่า แล้วก็พยายามให้ความสนใจอารมณ์ของคนไข้ด้วย เพราะมันกระทบกับตัวโรคเยอะเหมือนกัน บางคนตัวโรคเป็นน้อย แต่กังวลเยอะหรือเครียดเยอะ ก็จะทําให้เขารู้สึกว่าอาการหนัก ถ้าเราสามารถแก้ได้ทั้งตัวโรคและความกังวลของคนไข้ ก็ถือว่ามีโอกาสประสบความสําเร็จค่อนข้างสูง”

การฟังมาก ยังช่วยให้หมออนันต์สังเกตสัญญาณแห่งความผิดปกติที่คนไข้มีได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ โดยไม่ต้องรอให้เจ็บป่วยรุนแรง จึงสามารถมอบการดูแลคนไข้ได้ครบถ้วนรอบด้านทั้งการป้องกันและรักษา ตามแนวทาง Complete Care ของโรงพยาบาล BNH

“ซึ่งน่าจะช่วยให้คนไข้มีคุณภาพชีวิตที่ดีและมีความสุข ดีกว่ารอเป็นโรคแล้วค่อยมาตามรักษา”

ถึงแม้ว่าความผิดปกติหลายอย่างจะชัดเจนว่ามีสาเหตุมาจากข้างในหู เช่น หูตึง แต่อย่างไรก็ตาม ความผิดปกติอีกหลายอย่างก็มีหลายเหตุปัจจัย และปัญหาภายในหูก็เป็นเพียงหนึ่งในนั้น เช่น ปัญหาในการทรงตัว หรืออาการปวดหัว ดังนั้นแล้ว หมออนันต์จึงต้องทำงานบูรณาการร่วมกับแพทย์แผนกอื่นด้วย เพื่อให้คนไข้พบต้นตอที่แท้จริงของปัญหา และรับการรักษาได้ถูกจุด

เคสหนึ่งของคุณหมอ คือคนไข้ที่มาด้วยอาการเวียนหัว รักษามาหลายที่ก็ไม่หาย จนมาถึงมือหมออนันต์ ซึ่งแนะนำว่าคนไข้ควรจะต้องได้รับการวินิจฉัยโดยการทดสอบหมุนหัว

“แต่คนไข้เคยมีประสบการณ์ที่ไม่ดีในการทดสอบหมุนหัวมาก่อน เพราะมันทำให้เวียนมาก เขากลัวมากและไม่อยากทดสอบ เขาก็ปฏิเสธการทดสอบอันนี้ แต่มันเป็นการทดสอบที่จําเป็นมาก ผมก็บอกว่าผมเข้าใจนะว่ามันน่ากลัว แต่มันเป็นการทดสอบที่สำคัญที่จะนำไปสู่การรักษาที่ตรงจุด ผมพยายามให้ความมั่นใจว่าจะอยู่ข้าง ๆ คนไข้ไม่ต้องกลัวว่าจะล้มหรืออาเจียน สุดท้ายเขาก็ยอม และทำให้ผมวินิจฉัยได้ว่าเขาเป็นโรคหินปูนหลุด”

ในขั้นตอนการรักษา คนไข้ยังต้องได้รับการหมุนหัวอีกหลายครั้ง ซึ่งคุณหมอก็จะคอยให้กำลังใจและเรียกความมั่นใจให้คนไข้ ทำให้คนไข้ผ่านขั้นตอนการรักษาที่จำเป็นไปได้ แล้วหายจากอาการที่ทรมานมานานหลายเดือนได้ในที่สุด

บางเคสที่การวินิจฉัยแบบปกติไม่สามารถทำได้ เช่น การรักษาผู้สูงอายุที่มีข้อจำกัดทางร่างกายอย่างภาวะหลังค่อม จนไม่สามารถนอนแหงนคอเพื่อรับการทดสอบหู คุณหมอก็ต้องประยุกต์เอาวิธีอื่นมาใช้เพื่อหาสาเหตุความผิดปกติของคนไข้ให้ได้

“เราเหมือนนักสืบ ต้องพยายามดูประวัติหรือข้อมูลที่เกี่ยวข้อง แล้ววิเคราะห์ดูว่าคนไข้เวียนหัวหรือทรงตัวไม่ดีจากอะไร เพราะมันมีสาเหตุได้ทั้งจากหู ตา สมอง หรือกล้ามเนื้อ และต้องประยุกต์ค่อนข้างเยอะเพื่อที่จะช่วยคนไข้ได้ เพราะผมก็อยากให้เขาหายขาด ไม่ใช่หายสักพักก็กลับมาเป็นอีก”

การเป็นหมอ คือฝันเดียวที่คุณหมออนันต์มี และเขาก็ทำมันสำเร็จ ถึงแม้ว่าระหว่างทางจะพบกับเรื่องที่ยากต่อการตัดสินใจหลายครั้ง แต่ในวันนี้ คุณหมอคือคนที่ทุ่มเทเวลาเพื่อรักษาและรับฟังคนไข้ เพื่อให้คนไข้ได้มีคุณภาพชีวิตดีที่สุด

ทำนัดหมายแพทย์ออนไลน์ | Appointment